Geride bıraktığımız Wimbledon’da kadınlar ana tablosunda yer alan 128 oyuncudan sadece 6’sı kadın bir antrenörle çalışıyor (%5). Erkek oyuncular arasında ise kadınla çalışan yok!
KORT ÖZEL
Wimbledon ana tablo kuraları çekildiği gün Londra’da bir araya gelen Billie Jean King ve WTA’in diğer kurucu üyeleri önemli konuları masaya yatırdı. Dikkat çeken konulardan birisi de turdaki kadın antrenörlerin yok denecek kadar az olmasıydı.
Billie Jean King, toplantı sırasında kendisine bu soru sorulduğunda şunları söyledi: “Korkunç bir durum bu. Son derece hayal kırıklığı yaratan bir gerçekle karşı karşıyayız. Bu durum kesinlikle toplumla ilgili. Yani bir oyuncunun yanında bir antrenör olarak bir kadın görmüyorsanız, aklınıza bile gelmez. En iyi oyuncuların onları işe almasını nasıl sağlarız? Bizim bu sorunu çözmemiz gerekiyor.”
King ve tenis camiasındaki diğer kişiler, bunun kadınların her türlü alanda ilerlemesini engelleyen aynı türden yerleşik önyargının bir yansıması olduğunu düşünüyor ve WTA, hevesli antrenörleri deneyimli olanlarla bir araya getiren bir girişimle bunu değiştirmek için çabalıyor.
WTA’ya göre, Top 200’de yer alan kadın sporcuların yalnızca 13’ünün antrenörü kadın; bunlardan dördü ise oyuncunun annesi.
Steve Simon
WTA’İN ÇABALARI
WTA Başkanı ve CEO’su Steve Simon bir röportajda, “Bizim için her şey eşitlikle ilgili, ben orada eşit miktarda erkek ve kadın antrenör görmek istiyorum. Hepimiz kadın antrenörlere sahip olmalıyız. Çünkü bu mükemmel dünyada, dengeye sahip olmak önemli” demişti.
Bu nedenle WTA, 2023’te bir ‘Koç Dahil Etme Programı’ oluşturdu. Ders almak ve deneyimli antrenörlerle eşleştirilmek üzere bu yıl 10 başvuru seçildi. Bunlardan beşi, nisan ayında Charleston’da düzenlenen bir turnuvada antrenörler ve oyuncularla iç içe yer aldı; diğerleri ise ağustos ayında Montreal ve Cincinnati’deki turnuvalarda bu fırsatı yakalayacak. WTA, bu programı daha da genişletmeyi planlıyor.
“Katılan bu kadınların çoğu, turdaki birçok antrenörle aynı düzeyde yeterliliğe sahip, ancak kendilerini oraya nasıl koyacaklarını ve işe nasıl gireceklerini bilmiyorlar” diyor programın direktörü Mike Anders ve şöyle devam ediyor: “Amacımız, WTA’in düzenli olarak güncellenen sertifikalı, uygun antrenörlerin yer aldığı veritabanına adaylar eklemektir.”
Şu anda tur düzeyinde yer alan 186 aktif antrenörün sadece 15’i kadın. Bu da %8’e denk geliyor.
Conchita Martinez – Garbine Muguruza
KADINLARA DAHA FAZLA ŞANS VERİLMELİ
Steve Simon, “Bu listede daha fazla kadına ihtiyacımız var” derken kanayan yarayı açtı aslında. Çünkü genel olarak, antrenörlüğe giden en olası yol eski bir oyuncu olmaktır ve 20’li yaşlarının sonlarında veya 30’lu yaşlarının başlarında turu bırakan kadınlar, yarışmayı bıraktıklarında çocuk sahibi olmak ile koç olarak dünyayı gezmek arasında denge kurmayı daha zor bulabiliyor.
2015’te ABD Açık’ı kazandıktan kısa bir süre sonra emekli olan Flavia Pennetta, konu ile paralel olması açısından şunları söylemişti: “Bir aileleri var. Anne oluyorlar. Erkeklerin eski bir oyuncu olduklarında aile sahibi olmaları daha kolay. Bana bakın: 6, 3 ve 1.5 yaşında çocuklarım var. Birine koçluk yapmak için zaman ayırabileceğimi düşünmek imkansız. Belki ileride antrenörlük yapabilirim ama şu anda kendimi tamamen bir oyuncuya adayamam.”
ABD’li Claire Liu’nun antrenörü olan ve Charleston’da iki antrenöre akıl hocalığı yapan Chris Tontz, kulüpler, akademiler ve federasyonlar tarafından alt seviyelerde işe alınan kadın sporcuların sayısının az olduğuna dikkat çekiyor: “Kadınlar için hâlâ uzun bir yol var. Tek gereken birinin onlara bir şans vermesi.”
Iris Harris, 2003’te Wimbledon’da genç çiftler yarı finaline ulaşan ancak diz bağını ve kasık kasını yırtınca oyunculuk kariyeri rayından çıkan yetenekli bir gençti. Antrenörlüğe yöneldi ve şimdi 38 yaşında, Florida’da profesyonel bir öğretmen. Harris, kadın antrenörlerin “biraz fazla duygusal davranabildikleri” algısıyla sınırlandığını düşünüyor. Ayrıca, kadın koçların erkekler kadar iyi vuruş partneri olamadıklarını da duyduğunu ifade ediyor.
Andy Murray – Amelie Mauresmo
OYUNCULARIN SÖZLERİ
“Hiç kimsenin bir kadını işe almak istemediğini düşünüyorum. Zaten onlardan çok fazla göremiyorsunuz, bu yüzden her zaman bir erkek antrenör işe almaya yöneliyorsunuz” diyor, Wimbledon çeyrek finalisti Jessica Pegula.
Ve elbette sadece sporla sınırlı değil bu cinsiyet ayrımcılığı. “Keşke daha fazla kadın antrenör olsaydı. Keşke teniste daha fazla kadın olsaydı. Turnuvaları yöneten, temsilciler, gazeteciler…” Bu sözleri sarf eden 2017 ABD Açık Şampiyonu Sloane Stephens, şunları da ekliyor: “İş dünyası dahil her yerde ve her alanda daha fazla kadına ihtiyacımız var!”
Son iki yıl ABD Açık çiftler finaline çıkan Caty McNally, kadın antrenörü olan nadir kadın tenisçilerden biri. İki antrenörü var: Tam zamanlı turda olan Kevin O’Neill ve yarı zamanlı seyahat eden annesi Lynn Nabors McNally.
“Annem, bence tenis hakkında birçok erkek kadar bilgi sahibi” dedi McNally. “Onu asla daha az nitelikli bir antrenör olarak etiketlemem çünkü o bir kadın” diye sözlerini perçinledi.
KADIN ANTRENÖRLERDEN DUBLE
Kadın antrenörler, 2017’de 1.5 ay gibi kısa bir sürede oyuncularına iki Grand Slam kazandırdılar. Roland Garros’ta Anabel Medina Garrigues, Jelena Ostapenko’nun şampiyon olmasında yanında olurken, Conchita Martinez ise Garbine Muguruza’yı Wimbledon’da şampiyonluğa taşıdı. Bu, kadın antrenörler için maalesef bir dönüm noktası olmadı.
Üç kez Grand Slam şampiyonu Andy Murray’in 2014 yılında Amelie Mauresmo’yu antrenör olarak alması da dahil hiçbir gelişme kadınların yolunu açamadı.
FUTBOL VE BASKETBOLDAKİ RAKAMLAR
Futbolun uluslararası yönetim organı olan FIFA’nın 2019 tarihli bir araştırmasında, 13 milyondan fazla kadının futbol oynadığını, ancak dünya çapındaki antrenörlerin yalnızca %7’sinin kadın olduğunu açıkladı. Bu yılki Kadınlar Dünya Kupası’nda; 20 ülke erkekler, 12’si ise kadın antrenörlerle çalıştırılacak. NWSL Kadın Futbol Ligi’nde; sekiz kulüp erkekler, dört kulüp kadınların kontrolünde. WNBA Basketbol Ligi’nde ise sayılar tam tersi: Dokuz kadın – üç erkek koç.
*: Bu yazı ilk olarak Kort Dergisi’nin 54. sayısında (Temmuz 2024) yayımlanmıştır.
