Sporda konsantrasyon, ortamınızdaki ilgili süreçlere odaklanma ve maç süresince bu odağı koruma yeteneği olarak tanımlanabilir. Sporcuların tenise başladıkları ilk andan itibaren antrenörlerinden, çevrelerinden duydukları ilk kelimelerdendir konsantrasyon. “Konsantre ol, odaklan, dikkatini bu puana ver, haydi bu puana odaklan” gibi daha nicelerini sayabiliriz. Tenisteki en belirgin ipucu; topu izlemek, topa bakmaktır.
Birçok sporcu konsantrasyon sağlamada güçlük çekiyorsa önce bunun sebebinin ne olduğunun belirlenmesi gerekir. Monoton antrenmanlar, motivasyon eksikliği, kaygı, yorgunluk, duygusal ve zihinsel etkiler gibi birçok nedeni olabilir. Genellikle sporcular kontrollerinin dışında olanlara odaklanmaları sebebiyle kas gerginliği yaşayabilir ve bu da onları olumsuz yöne etkileyebilir. Örneğin, önceki puanlardaki yaptığı hataları düşünmesi, hakemin, rakibinin, antrenörünün bir hareketine takılıp kalması veya “Ya çift hata yaparsam, ya maçı kaybedersem” gibi kaygılar bunu tetikleyebilir.
Sporcu dış faktörlere (kontrolünün dışında olanlara) odaklandığında, maça odaklanması pek kolay olmayacaktır. Sporcunun odaklanmasını destekleyen durum, aslında kontrolündekilere odaklanmasıdır. Peki nedir bu kontrolünde olanlar? Sporcunun kendi düşünceleri, duyguları, davranışlarıdır. Kontrolündekilere odaklanmak sporcunun süreç odaklı olmasını, puan puan ilerlemesini ve bulunduğu andaki puana konsantre olmasını destekler.
Sporcunun kendine özgü rutinlerinin olması, kontrolü tekrar ele almasını sağlayabilir. Zihinsel beceri rutinleri, bir sporcunun oyunun zirvesinde olmak için sürekli olarak kullandığı kişisel davranış ve düşünce kalıplarıdır. Rutinlerle ilgili bir diğer önemli nokta, rutinin kendisinin de kontrol edilebilir olmasıdır. Bir rutin, zihinsel beceri teknikleri (zihinde canlandırma, hedef belirleme, kendi kendine konuşma), anahtar hatırlatıcı sözler/kelimeler, nefes egzersizlerinden oluşabilir. Dolayısıyla sporcunun maç öncesi ve sırasında rutinlerinin olması, odaklanmasını arttırmasına yardımcı olur.
Maçlarda ve/veya antrenmanlarda konsantrasyonunuzu geliştirmek birkaç ipucu:
*** Anahtar/işaret kelimeler kullanın: Zihninizin maça odaklanmasına yardımcı olacak en faydalı yollardan biridir. Hatırlatıcı, harekete geçirici söylemler/ifadeler. (Topu izle, topa bak, devam et, ayaklarını çalıştır, dizlerini bük vb.)
*** Çeşitli, dikkat dağıtıcı ortamlarda antrenman yapın: Bir maçtaki dikkat dağıtıcı unsurları (kalabalık gürültüsü, yan korttaki oyuncunun hareketleri gibi) içeren antrenman ortamları yaratabilirsiniz.
*** Nefes ve farkındalık egzersizlerine yer verin: Hem zihinsel hem de fiziksel olarak oyununuza odaklanma konusunda olumlu etkisi olacaktır. Bununla beraber şimdi ve burada yaklaşımıyla ana odaklanarak, yani bulunduğunuz andaki puana odaklanarak ilerlemeleri, konsantrasyonlarını daha uzun süreli sağlamalarına yardımcı olur.
Zihinsel odaklanma planları geliştirmek ve bunları maç öncesi, sırasında ve maç sonrası rutinlere dönüştürmek, sporcuların günlük çalışmalarına katması önemlidir. Bu durumdaki hedef, sonuç ne olursa olsun sporcuların puan bazında ilerlemesidir. Yalnızca rutinlerin tutarlı bir şekilde uygulanmasıyla elde edilebilecek bu zihinsel durum sayesinde, performans sırasında dikkatlerini sürdürebilecek, zihinsel istikrarı sağlayabilecek ve performansta optimum konsantrasyonun korunması için temel olan iç ritmi oluşturabileceklerdir.
Peki maç boyunca odaklanabilir miyiz? Öncelikle her sporcu bir insandır, robot değildir. Bu yüzden konsantrasyon kaybını tamamen önlemek mümkün değildir. Biz istesek de istemesek de zihnimiz düşünce üretmeye devam edecektir. Bu noktada önemli olan konsantrasyonu kaybetmek konusunda endişelenmek yerine onu daha da geliştirmeye yönelik çalışma yapabilmektir. Tenis zihinsel bir oyundur ve konsantrasyonunuzu daha uzun süre korumak için mental antrenman tekniklerinden yararlanmak sizin avantajınıza olacaktır.
*: Bu makale ilk olarak Kort Dergisi’nin 36’ncı sayısında yayımlanmıştır. Kort Dergisi’ni Turkcell Dergilik ve Türk Telekom e-dergi uygulamaları üzerinden indirebilir; cep telefonu, tablet ve bilgisayarlarınızdan her an okuyabilirsiniz…
